"Film noir" δεν έκαναν μόνον οι Γάλλοι, οι Αμερικανοί είναι οι πρώτοι διδάξαντες. (Απλώς ο Jean-Pierre Melville ξαναπήρε επάξια και δικαιωματικά τον τίτλο αυτόν πίσω.) Ο Sidney Pollack δεν έχει ανάγκη – άλλων – συστάσεων: και μόνο ότι γύρισε την HAVANA (1990), αρκεί.

Εδώ όμως πρόκειται για τον μοναδικό Robert Mitchum, τον πρώτο σταρ τού κινηματογράφου που έμοιαζε με τον δικό μου – προσωπικό και ζωής – σταρ: τον νονό μου. Ο Mitchum ήτανε "cool" πολύ πριν τον γυναικοβασανισμένο-θηλυκοβασανιστή Steve Mc Queen – κάτι δε σερνικά τύπου Daniel Craig και Brad Pitt, Leonardo DiCaprio και Timothée Chalamet είναι για γαμπράκια και σώγαμπροι σήμερα τής «Εταιρίας Αιδοίων» Kardashian-Jenner... (Αλλά ας τ' αφήσω αυτά, για την ώρα.)

Ο Άντρας και η Γυναίκα δεν συναντώνται ΠΟΤΕ και μαζύ ΟΥΔΕΠΟΤΕ καταλήγουν: γεύονται επ' ελάχιστον τον Έρωτα, τον ζούνε όσο αντέχουνε κι αμέσως χωρίζουν ΜΕΤΑ. (This is... kismet and satori, ασφάλεια ζωής για εκείνην και κατάρα ζωής για αυτόν.) Όλα τα άλλα, των άλλων, είναι για να κάνει κάπου Χριστούγεννα η πεθερά, να 'χουν οι συγχωριανοί κουτσομπόλι τον Δεκαπενταύγουστο, να φτιάξει κοκορέτσι το Πάσχα η μάνα.

---

Η ταινία ετούτη – είτε το ξέρει καθ' όλον αυτή, είτε δεν το υποψιάστηκαν διόλου οι δημιουργοί της – είναι για το Αδύνατο και Κενό τού ανθρώπινου ζευγαριού: το πώς η Ζωή μπερδεύει τα νήματα των διπόδων, το πώς ο Θάνατος τα ξεχωρίζει αυτά, το γιατί οι Θεοί αδιαφορούν για τα εαυτών μνήματά τους.

Η ταινία ετούτη σιωπηλά και καρτερικά, εσωτερικά και λατρευτικά δεν αφορά στα φράγκα και τις μαγκιές, τις συμμορίες των Ιάπωνων ποινικών και τις ισόβιες τού Χόλλυγουντ σαχλαμάρες: η THE YAKUZA είναι μια ταινία-σπονδή στον αδύνατο μα ΤΟΣΟ πραγματικόν Έρωτα τού Aξεπέραστου Κύριου Mitchum και της Μεγίστης Κυρίας Κeiko Kishi – period και τελεία.

Παράλληλα και ταυτόχρονα πολλαπλά – όπως κάνω μόνον εγώ στα δυό μου τελευταία μεγάλα βιβλία «Ελένης νήσος» και «τα τρία μι» – ο εκλεκτός Paul Schrader ως σεναριογράφος μαζύ με τον συγγραφέα-αδελφό του Leonard ακουμπούν κι ασχολούνται, θίγουν κι εκθέτουνε, υπονοούν και θαυμάζουν, τολμούν και μιλούν για «άγνωστα» θέματα όπως το giri (κοινωνικός νόμος, προσωπική υποχρέωση, φορτίο βαρύ και ασήκωτο, ατομικό καθήκον και ανθρωπίνη αποστολή), το yubitsume (αποκοπή με tantō τού μικρού δάκτυλου τού αριστερού χεριού), την Yakuza (ιαπωνική Μαφία). Και πίσω απ' τα λίγα αυτά κρύβεται εμφιλοχωρεί, θάλλει κατατρώει σιωπά, παλεύει δεν ζει δεν μιλά ένας ολόκληρος «κόσμος» ψυχών που δεν διαθέτουνε σώμα.

Θα το πω, ευκαιρίας σεπτής και λαμπρής σε εμένα δοθείσης: τα δυό μου βιβλία αυτά – και ειδικά, περισσότερο το τελευταίο – «μιλάνε» για τόσα ΠΟΛΛΑ που όχι μόνο στην Ψωροκώσταινα είναι άγνωστα, μα τούτη η καρμίρω μπατίρισσα ψοφάει να τα κρατήσει εντελώς μόγγολα, σαν τα μαλακισμένα και κακομαθημένα παιδιά της. Λέξεις – άσε δε έννοιες – όπως τιμή, ακεραιότητα, ευθύτητα, ειλικρίνεια, θυσία κι αυτοθυσία, αγάπη πραγματική-υπερβατική και πληρωμή ουσιαστική-προκαταβολική τής είναι ασύλληπτες και για τούτο νεκρές, ανεπιθύμητες και για τούτο θαμμένες, συντριπτικές και για τούτο εξοβελισμένες. Το 'χω τόσες φορές πει, που το 'χω απολύτως ξεχάσει: η γραική «κενωνία» είναι ένα άλαλο άθυρμα από ξεκωλιασμένα «σερνικά» και ματαιωμένα «θηλυκά», ένα λαλημένο μαντρί από «πετυχημένα» αγοροπαιδάκια και «πετυχεσμένα» μωροκοριτσάκια, ισόβια κι ισοβίως.

Όλος μα όλος ο κόσμος έχει πάει μπροστά και μόνον η Ελλαδίτσα ακόμα για «εκλογές» συζητά, για «μισθούς και συντάξεις», για «ηχηρά μηνύματα» σε γειτόνους σουνετισμένους και «μ' ένα νόμο κι ένα άρθρο, χαστούκια σα μια γροθιά» σε δανειστές αποσβολωμένους. Οι νεορωμιοί αναλώνονται στην επιθανάτια διαχείριση τής καταπουλημένης-κοψοχρονιά «χώρας» «τους» – ολόσωστα τα διπλά μου εισαγωγικά – την ώρα που ΟΛΟΙ οι ΑΛΛΟΙ λαοί προκόβουνε με ΟΠΟΙΟΝ τρόπο μπορούνε και ξέρουν. (Ας είναι, έως εδώ.)

Ευτυχώς λοιπόν που υπάρχουν ακόμα ΤΕΤΟΙΕΣ ταινίες αθάνατες, ώστε οι ελαχιστότατοι και αφανείς εμείς να τις βλέπουμε ξανά και ξανά και/για/ώστε να καθαρίζουμε τα ματάκια μας πάνω τους, να εμβαπτίζουμε την ψυχή μας μέσα τους και να ανανεώνουμε επ' ελάχιστον και συνάμα αόριστον την ζωή μας.

Η θεσπέσια μουσική είναι τού David Crusin, τα street πλάνα είναι εντελώς ιαπωνικά, οι studio σκηνές είναι σωστά βίαιες, αργά χορογραφημένες, τελετουργικά αιματηρές και μοναδικά σιωπηλές – εδώ μπορεί να βάλει ελευθέρως τα κλάμματα ο Michael Mann, ουδείς θα τον ψέξει. Οι χαρακτήρες τής ταινίας είναι σοβαροί μετρημένοι και συγκρατημένοι (όπως ήτανε ΦΥΣΙΚΑ οι άνδρες ΤΟΤΕ), το ερωτικό στοιχείο τής ταινίας είναι σοβαρό κρυφό και συγκρατημένο (όπως το έφεραν ΦΥΣΙΚΑ οι γυναίκες ΤΟΤΕ) και το πνεύμα και αύρα τής ταινίας είναι σοβαρά λιτά και συγκρατημένα (όπως έζησαν ΦΥΣΙΚΑ οι άνθρωποι ΤΟΤΕ). Σήμερα; Χαχαχα, σήμερα γελάστε-και-κλάψτε σεις με τα αυνανιστικά-μάγκικα «ρε μαλάκα» τού κάθε Οικονομίδη(!), τα εκτυφλωτικά-φλώρικα «καρτουνίστικα τσαλίμια» των κάθε Anthony & Joe Russo(!) – ρε το box-office να 'ναι ταϊσμένο καλά κι από σινέ-ατμόσφαιρα και ψυχοπλοκή, άδηλα συναισθήματα και μαθήματα ήθους, ζωής αληθινές μα μοβόρικες περιπέτειες και οδυνηρές-πάντα απώλειες εις το τέλος, σιγά μη και ξαναδιαθετήσει η... πεθερά σας!

Κι αυτό το 'χω γράψει: η Yakuza είναι το ποινικό «αντίβαρο» τού Zaibatsu, ο Robert Mitchum είναι ο κινηματογραφικός παππούς τού DeNiro και ο Paul Schrader είναι ο εκλεκτότερος αφηγητής-υμνητής τού τόσο διαφημισμένου-παρεξηγημένου Yukio Mishima. Και εάν είσαι άνδρας και στην ηλικία μου μάλιστα, αθηναίος αστός και κυψελιώτης εκ γενετής, βαθύς αθλητής και συγγραφέας ρέκτης ταυτόχρονα, άγνωστος και ακατάλυτος προπαντός – τότε η χαρά και η τιμή να βλέπεις ένα βράδυ μόνος σου στην σπηλιά την ταινιάρα ετούτη είναι όλος-και-όλος ο υπ-α(ρ)ξιακός σου «μισθός». Κοιτάς το τσουλούφι τού Mitchum και κρατιέσαι απ' αυτό, κοιτάς το ανέκφραστο πρόσωπο τού Takakura και το κοπιάρεις ετούτο. Ονειρεύεσαι το κρουστό πρόσωπο τής Keiko Kishi και δεν το ξεχνάς ποτέ σου αυτό, ποθείς το μακρυνό νησί τού Ανατέλλοντος Ήλιου και δεν δύνασαι κι άλλο να κρατηθείς μακριά από τούτο.

Ο κινηματογράφος ΔΕΝ είναι (η) ζωή, ο υπολογιστής ΔΕΝ είναι (η) ψυχή, το κινητό ΔΕΝ είναι (η) αλήθεια. Γιατί τα τρία αυτά – ζωή, ψυχή, αλήθεια – παραμένουνε ευτυχώς άπιαστα, ευτυχώς άγευστα και τελικά το αίμα σου απαιτούν, άντε και ίσως θα σού δοθούν εάν εσένα σε λυπηθούν, με κόστος το αριστερό σου το μικρό δακτυλάκι!