Σκέφτηκα να γράψω κάτι σχετικά με την σημερινή οικονομική και πολιτική, κοινωνική και ατομική κατάσταση στην χώρα μας. Μετά όμως την παλλαϊκή κι ετσιθελική ματαίωση της παρέλασης στην Θεσσαλονίκη – όπου θίχτηκε μάλιστα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επειδή ολόσωστα τον κράξανε ως «προδότη» (των θεσμών) – αποφάσισα να μην κολλήσω κι εγώ το πολιτικάντικο μικρόβιο τηλεοπτικών εξωνημένων αστερίσκων, μα αντίθετα να καταφωτίσω τις σελίδες μου με ένα μοναδικό και ανεπανάληπτο άστρο. Ένα αστέρι που κανένας επιστήμονας με το τηλεσκόπιό του δεν θα βρει στον φωτεινό ουρανό, ένα αστέρι που κανένας δημοσιογράφος με το μικρόφωνό του δεν θα βάλει στις εφήμερες οθόνες, μα ένα αστέρι από εκείνα που ήρθαν, είδαν και νίκησαν κι από τότε μένουνε καρφωμένα στις καρδιές των ολίγων που τυφλώθηκαν απ' την λάμψη τους και μαγεύτηκαν απ' την τέχνη τους, δεν λένε να το ξεχάσουν.

Ο Mιγιαμότο Μουσάσι – έτσι το θέλει ο μύθος κι ο θρύλος μαζί – υπήρξε ο μεγαλύτερος ξιφομάχος της Μεσαιωνικής Ιαπωνίας. (Αν υπάρχει η έννοια του «μεγαλύτερου» ξιφομάχου κι αν υπήρξε ποτέ «μεσαιωνική» Ιαπωνία.) Γεννήθηκε το 1582(;) και το πλήρες όνομά του ήταν Shinmen Musashi-no-kami Fujiwara no Genshin. Από επτά ετών άδραξε το σπαθί και μέχρι τα τριάντα του είχε ήδη δώσει εξήντα (60) μονομαχίες από τις οποίες εξήλθε φυσικά, νικητής. (Παρένθεση μοβόρικια μα απαραίτητη: η μονομαχία με την katana ή το bokken δεν είναι σιελοσύγκρουση Πάγκαλου-Πρετεντέρη, είναι λεπτά αγωνίας και κλάσμα θανάτου, φεστιβάλ αίματος και λουτρό πόνου, γκέγκε αμίτσι Γκρέτσι;) Την πρώτη του την έδωσε δεκατριών-μόλις ετών και η πλέον περίφημη ήταν εκείνη με τον εξαίρετο ξιφομάχο με το nodachi του, τον τρομερό Sasaki Kojirō. Κι όλα τα χρόνια του ταξίδευε και πολεμούσε, υπηρέτησε σε οίκους και στρατούς και σε ελάχιστους μαθητές δίδαξε την μοναδική, προσωπική Τέχνη του – το Niten Ιchi Ryū, δηλαδή την ξιφασκία με δύο σπαθιά αντί για το – παραδοσιακά – ένα. («Δύο χέρια δεν έχουμε; Γιατί να κρατάμε λοιπόν με τα δυο ένα σπαθί, αντί δύο και με τα δύο;» εύλογα και πρακτικότατα υποστήριζε, κάτι ήξερε ο Μέγιστος Πολεμιστής. (Και συνέχιζε να ξύνεται καθώς λένε ότι έπασχε από χρόνιο έκζεμα, άλλοι λέγανε από σύφιλη και άλλοι ότι δεν πλενόταν ποτέ του.) Εκείνος συνέχιζε το musha shugyō του (την επίσκεψη σε σχολές πολεμικών τεχνών και την πρόκληση-σε-μάχη για να τεσταριστούν έτσι αμφότεροι), όπως εκ τακτικής και στρατηγικής συνέχιζε να φτάνει στον τόπο της κάθε μονομαχίας του αργά πάντα. Μπααα, απλώς κανόνιζε άλλοτε να έχει σε κατάλληλη θέση τον ήλιο, άλλοτε περίμενε την παλίρροια να του είναι ευνοϊκή κι άλλοτε τσάκιζε προκαταβολικά τα νεύρα του αντιπάλου. (Όπως ακριβώς δηλαδή κάνουνε σήμερα διάφορα ανθυποστελεχάκια επιχειρήσεων που πάνε στο MEGARO minus για παραγραφή των δικών τους εγκληματικών «κανονιών», όπως ακριβώς πλασάρουνε πως εμφορούνται και διδάσκουν το πικροπόπολο, αυτογοητεύονται και φαντασιώνονται νίκες. Άφες αυτοίς, αν σ' έκανε μωρέ η φούντα διδάσκαλο, τότε η οδός Τοσίτσα κι η πλατεία Βάθη θα ήταν τίγκα στα dojo ρε φουκαρά, άραξε λοιπόν στα απισχνασμένα κιλά σου και κοίτα τα χάλια σου – αρκετά με τα σκατά όμως.)

---

Ο Mιγιαμότο Μουσάσι – λέει ο μύθος ότι – το 1643 αποσύρθηκε στην σπηλιά Reigandō κι εκεί έγραψε το φημισμένο και πανδύσκολο βιβλίο του Go Rin no Sho («To βιβλίο των πέντε κύκλων/κυλίνδρων/δακτυλιδιών»), ένα εγχειρίδιο περί πολεμικής τέχνης και στρατηγικής, περί ήθους και ηθικής, περί φιλοσοφίας ζωής, περί όλων επιτέλους που ξέχασαν η Αννούλα Διαμαντοπούλου και το ΓΕΕΘΑ στα αναγνωστικά του Δημοτικού Σχολείου να βάλουν. Εκεί μέσα ο πας άσχετος θα πληροφορηθεί, όχι μόνο πώς θα καμακώσει την γκομενίτσα του δίπλα-γραφείου που δεν του κάθεται, όχι μόνο πώς θα πείσει τον βουλευτή της περιφερείας του να τον χώσει – εκτός ΑΣΕΠ φυσικά – στην ΔΕΗ, αλλά και το πώς θα δείρει οκτώ πακιστάνια και δέκα σκυλάραπες που θα του την πέσουνε, δίχως να κινηθεί τούτος. Ο Mιγιαμότο Μουσάσι όμως – ως Μέγιστος Δάσκαλος – που γνώριζε άριστα από τι κουνουποκουτσαβάκια και λαχανοτσαμπουκάδες αποτελείται σύμπας και διεθνώς ο ντουνιάς, έγραψε κι ένα άλλο μικρότερο και λιγότερο διάσημο κείμενο, δεν θα τολμούσα εγώ να μην το χαρακτηρίσω σημαντικό. Και Dokkōdō ο τίτλος αυτού, «The Way of Walking Alone» η αγγλική μετάφρασή του, τα ελληνικά βάλτε τα εσείς αναλόγως αν φάγατε χτες σουβλάκι ή σούσι. (Και για να μην φανώ αγενής, θα μεταφράσω «Το μονοπάτι της μοναξιάς», «Ο Δρόμος που πρέπει να τον ακολουθήσεις μοναχός» ή «Ο Τρόπος Ζωής τού να περπατάς μόνος» – αμ γι' αυτό είμαι καλός συγγραφέας. Γιατί και ξέρω και πιάνω, και πετυχαίνω και τιμώ την ουσία μερικών πραγμάτων που γνωρίζω από μέσα, επιτρέψτε μου την τρελή όσο κι αληθινή ματαιοδοξία ετούτη, σας ευχαριστώ.) Το κείμενο λοιπόν τούτο, που γράφτηκε – λένε – μια βδομάδα προτού ο φωτοδότης αυτός Δάσκαλος αποθάνει, αποτελείται από 21 αρχές ή κανόνες διαγωγής, ηθικές προσταγές ή διδάγματα, εντολές ή εντάλματα, οδηγίες και συμβουλές, είναι αφιερωμένο στον αγαπημένο του μαθητή Terao Magonojo, στον οποίο μάλιστα αφιέρωσε και το προηγούμενο διάσημο άλλο βιβλίο του. Και ποιες είναι λοιπόν κύριε Ντάνη μας-παντογνώστη μας οι αρχές τούτες; ("Brace yourselves" γενναίοι μου λέω, "read them and weep" θα συμπλήρωνα αν δεν ήξερα πόσο ευαίσθητα παιδιά είστε.)

1/ Δέξου τα πάντα, ακριβώς όπως είναι.
2/ Μην αναζητάς την ευχαρίστηση, χάριν αυτής μόνο.
3/ Μην, ανεξαρτήτως περίστασης, εξαρτάσαι από προκατειλημμένο/μεροληπτόν αίσθημα.
4/ Να παίρνεις ελαφρά τον εαυτό σου, μα τον κόσμο βαριά.
5/ Αποσπάσου από την επιθυμία για όλη σου την ζωή.
6/ Μη μετανιώνεις για ό,τι έχεις κάνει.
7/ Μη ζηλεύεις ποτέ.
8/ Ποτέ μην αφήσεις τον εαυτό σου να λυπηθεί λόγω ενός χωρισμού.
9/ Η πικρία και το παράπονο δεν αρμόζουν, ούτε σε σένα ούτε στους άλλους.
10/ Μην αφήνεις τον εαυτό σου να οδηγείται από το συναίσθημα της λαγνείας ή του έρωτα.
11/ Από όλα τα πράγματα, μην έχεις καμμία προτίμηση.
12/ Να είσαι αδιάφορος για το πού ζεις.
13/ Μην αποζητάς την γεύση του καλού φαγητού.
14/ Μην εξαρτάσαι/κρατάς πράγματα που δεν χρειάζεσαι πια.
15/ Μη δρας ακολουθώντας τα συνηθισμένα «πιστεύω».
16/ Μη συλλέγεις όπλα ή εξασκείσαι μ' αυτά, πέραν απ' ό,τι είναι χρήσιμο.
17/ Μη φοβάσαι τον θάνατο.
18/ Μην αναζητάς ν' αποκτήσεις, είτε αγαθά είτε φέουδα, για τα γεράματά σου.
19/ Να σέβεσαι τον Βούδα και τους θεούς χωρίς να βασίζεσαι στην βοήθειά τους.
20/ Μπορείς να εγκαταλείψεις το δικό σου σώμα, αλλά πρέπει να διαφυλάξεις την τιμή σου.
21/ Μην ξεστρατίζεις ποτέ απ' τον Δρόμο.

Αυτά. Έμεινε απ' έξω τίποτα; Μπα, δεν νομίζω. Και είναι τυχαίο αυτό; Μπα ξανά, ούτε τούτο πιστεύω. Γιατί αν έχεις οργώσει την Ιαπωνία του 17ου αιώνα, έχεις πολεμήσει σε μάχες σκληρές φονικές και έχεις ξαπλώσει στο μνήμα εξήντα προσωπικούς σου αντιπάλους – μάλλον δεν έχεις αφήσει απ' έξω τίποτα. Άμα έχεις ζήσει την περισσότερή σου ζωή μια ζωή μοναξιάς και δοκιμασίας, άσκησης και προσευχής, τέχνης και τεχνικής – μάλλον τα έχεις όλα βάλει σωστά μέσα σου και τίποτα τότε δεν περιέχεις. Άμα σπούδασες όλα τα στυλ, τα πάλεψες όλα και όλα τα νίκησες κι έφτιαξες το διπλόσπαθο το δικό σου – μάλλον τα βιβλία που έγραψες περιέχουν τα πάντα, αυτά που οι πολλοί θα διαβάσουνε, λίγοι θα καταλάβουν κι ο εις-εκλεκτός από τούτα θα επιφανεί, θα ξεπεταχτεί. Ο Mιγιαμότο Μουσάσι δεν ήταν απλώς και μόνον άλλος ένας γνωστός ξιφομάχος-φονιάς, ήταν και καλλιγράφος και ζωγράφος εξαίρετος, ένας πολεμιστής άξεστος και «στρατιωτικός» – βάζω τα εισαγωγικά για να μην του στείλει ο Σύλλογος Αποστράτων, αρχαιρεσιών πρόσκληση – katanοκαπνισμένος, αλλά μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα που χρησιμοποίησε την Στρατηγική ως τρόπο ζωής πλήρη. Παράδειγμα; Πίστευε ότι ο πολεμιστής έπρεπε να μαθητεύσει και να αντιληφθεί, να άρει διδάγματα και να βγάλει δικά του συμπεράσματα και απ' τις τέχνες άλλων επαγγελμάτων όπως οι έμποροι και οι ξυλουργοί π.χ.: το σπαθί ή η πάλη αποκλειστικά δεν σε κάνει μάστερ υποχρεωτικά, απλώς γεμίζει την Σχολή σου με μαθητούδια κολλημένα-με-την-πάρτη σου και γεμίζει τον μπεζαχτά σου. Πίστευε – αυτό μάλλον εγώ το πιστεύω και αυθαίρετα το βάζω στο στόμα του – ότι η Ζωή είναι το απόλυτο και τέλειο dojo, καθώς περπατώντας μέσ' στην ζωή μπορείς να δώσεις όλες τις όποιες μάχες σου κι απ' αυτές να μάθεις και να εκπαιδευθείς, να προοδεύσεις ή να καταρρακωθείς, να λάμψεις ή να χαθείς μια για πάντα. Το να πιάσεις το σπαθί ή το πληκτρολόγιο – το ένα πρώτο βήμα είναι και δεν έχει μεγάλη σημασία, αυτό που έχει μέγιστη σημασία είναι τι θα κάνεις μ' αυτό – να σας δώσω όμως ένα ακόμη παραδειγματάκι, γιατί βλέπω εκεί στο βάθος στα πίσω καθίσματα μια δυστυχισμένη ψυχούλα που βολοδέρνει ανάμεσα σπαστική κολίτιδα και μαλακομαγκιά, αποτυχημένο επιχειρείν κι εγωισμό κοκορίσιο.

Πας πρωί-πρωί στην Εφορία για την νταβατζιλίδικη εισφορά και πετάγεται ένας και σου παίρνει την σειρά στην ουρά, τι κάνεις; Πας μετά στην δουλειά και τ' αφεντικό σε προσβάλλει και σε στέλνει στο λογιστήριο τελικά, δίχως να σου δώσει αποζημίωση και μιστά, τι τότε κάνεις; Γυρνάς στο σπίτι εσύ και πιάνεις το γυναικάκι με τον κουμπάρο αγκαλιά, τι πράττεις τότε; Βγαίνεις έξω μετά κι είναι δυο πρέζακες που σου 'χουνε σπάσει το αυτοκίνητο να σου βουτήξουνε ό,τι βρούν, κάνεις τι τότε; Τα πλακώνεις τα μαστούρια τσαντισμένος εσύ, βάζουνε τούτα τις φωνές πως είναι-λέει-άρρωστα-παιδιά, πλακώνει η ΔΙΑΣ με την Ήρα και τους άλλους θεούς και καταλήγεις στο Τμήμα δέσμιος και κατηγορούμενος κι από πάνω, μα τι τότε κάνεις; (Δεν τσιχλώνω το παράδειγμα άλλο, όποιος κατάλαβε συνέχεια δεν χρειάζεται κι όποιος δεν κατάλαβε, συνέχεια δεν χρειάζεται καν να δώσει. Στο διάβασμά του εννοώ.) Αυτό που λέω λοιπόν εγώ είναι ότι μόλις ξυπνήσεις εσύ φίλε μου το πρωί, από αυτή την στιγμή η γυμναστική και η άσκηση ξεκινάει. Η προπόνηση στην ζωή δεν λαμβάνει χώρα μόνο στο γυμναστήριο στο φροντιστήριο, στο σεμινάριο στο δελφινάριο, η εκπαίδευση είναι πλούσια και διαρκής, αρκεί να έχεις εσύ τα μάτια σου ανοιχτά και πρόσφορο το κορμί σου. Άμα αρχίσουνε τα «δεν μπορώ τώρα» και τα «δε μ΄ αφήνει η μαμά», τα «τρέχουνε οι υποχρεώσεις και πρέπει να βιαστώ», τα «δεν έχω πιάσει τους στόχους μου και κόψιμο μ' έχει πιάσει» – άσ' το ρε μάγκα χαλάρωσε, έχει γεμίσει η πιάτσα πολυλογάδες αυνάνες. "This world is your dojo" είναι ακόμη ένα από τα παγκοσμίως άγνωστα motto μου και όσοι τα αντιγραμμένα δικά τους πουλάνε και διαφημίζουνε, έχουνε τόση σχέση με το δίκαιο και την αλήθεια όση έχει ο Αργύρης ο Μπερλουσκόνι με τον Πάπα Βενέδικτο! Περπατάς και σου σκάνε από παντού προβλήματα και ασκήσεις στρατηγικής, στην Ελλάδα μάλιστα σήμερα που το κάθε ασθενοσπερμικό πέος μοστράρει για Πήτερ Νορθ και η έκαστη μήτρα ως κουνέλα σ' οχεία – ε ρε χαράς ευαγγέλια, έπρεπε κανονικώς και συνοδικώς να 'χαμε γίνει απαξάπαντες από σαράντα νταν κι άνω! Εδώ που η λεκτική μονομαχία μένει στις φωνούλες τις τσιριχτές, εδώ που το Κράτος πρώτα τρομοκρατεί και μετά ή μαζεύει τις απειλές ή ουδέποτε τις πραγματοποιεί, εδώ που ο πρωθυπουργός μάς αποκαλεί «τεμπέληδες» και «διεφθαρμένους» και ουδείς του 'χει δώσει ευγενικά πέντε-ευρουλάκια-ταξί να πάει σπιτάκι του σεμνά τούτος, εδώ είναι η απόλυτη πίστα και όχι μπροστά στον εξαίρετο σουξεδιάρη τραγουδιστή Χάρη Κωστόπουλο, το παιδί το δικό μας τ' αλάνι. Και όμως βεβαίως για budo ομιλώ, για πολεμικές τέχνες κι όχι μόνο: γιατί πολεμικές τέχνες – το 'χω ξαναγράψει και πει – δεν είναι μόνον μάχες και συμπλοκές, πάλη σώμα-με-σώμα κι έναν νικητή μόνο, εγχειρίδια ως στιλέτα και εγχειρίδια ως manuals που χέρια αλλάζουνε και ζωές σβήνουν, «όχι βρε κουτά» που έλεγε κι η Μαλβίνα. Ο Δρόμος της Στρατηγικής είναι απ' το πώς θα καταλάβεις το τάδε ύψωμα μέχρι το πώς θα φτωχύνεις τεχνηέντως κι αποδοτικά μία χώρα, απ' το πώς θα ρίξεις στο κρεβάτι την ξινή ψόφια σου μέχρι το πώς θα κατεβάσεις το νιαουρίζον φοβισμένο γατάκι απ' το δέντρο. Στρατηγική της Ζωής είναι να πλένεις τον κώλο σου μετά απ' το χέσιμο, όπως και να χαιρετάς με χαμόγελο και ζεστά αυτόν που αξίζει. Στρατηγική της Ψυχής είναι να χαιρετάς με χαμόγελο και ζεστά ιδίως αυτόν που δεν αξίζει δεκάρα καμμιά, όπως και να κόβεις το νήμα αποφασιστικά όποιου σου κουνιέται κανονικά, σε τούτη την ελληνική λαοθάλασσα ανάμεσα Τρύφωνα Σαμαρά και Σαμαρά τον Αντώνη.

---

Ο Mιγιαμότο Μουσάσι πέθανε στις 13 Ιουνίου του 1645(;) από θωρακικό καρκίνο(;!) Κι ο εξαίρετος τούτος kensei – δηλαδή «άγιος του σπαθιού» – άφησε πίσω του ένα τέλειο μύθο. Και το αξέχαστο τούτο kengō – δηλαδή «μέγιστο ξίφος» – άφησε πίσω του ένα κοιμητήριο ολόκληρο από νεκρούς. Και ο αλησμόνητος τούτος kenshi – δηλαδή «ξιφομάχος» απλώς – άφησε πίσω του μία μοναδική, ξεχωριστή και σημαντική παρακαταθήκη: «Η αληθινή επιστήμη των πολεμικών τεχνών σημαίνει να τις εξασκείς μ' ένα τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι χρήσιμες σε κάθε στιγμή. Και να τις διδάσκεις μ' ένα τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι χρήσιμες σε κάθε πράγμα». Και συμπλήρωσε: «Σκέψου τι είναι δίκαιο και αληθινό. Κατάλαβε τη ζημιά και το όφελος στο κάθε τι. Μάθε να βλέπεις τα πάντα με ακρίβεια και μην κάνεις τίποτε άχρηστο». Και λες και δεν φτάνουν για χίλιες ζωές οι λίγες λέξεις αυτές, έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία από πολλούς νέας-κοπής και τελευταίας-εσοδείας corporate samurai. Με δάνεια σχήματα και ιδέες αλλότριες έχουν τούτοι θεοποιήσει – ως μόνο κι απόλυτο δείγμα δύναμης – αυτό που κι ο τελευταίος bushi ή σπαθιστής έχει τελευταίο στην λίστα του: το χρήμα! «Χαχαχα» ακούγεται απ' το ιστορικό βάθος το ρογχώδες και τεκτονικό γέλιο των ρακένδυτων ξιφοφόρων, των εκατομμυρίων θυμάτων πολέμων και αίματος, πόνου θανάτου και ζοφερής απωλείας. Και ένα θα πω και μ' αυτό θα κλείσω εγώ την ευλογία ετούτη για τον Mιγιαμότο Μουσάσι:

"Κatsu jin ken" ή "satsu jin ken" είναι το δίλημμα στην ζωή. Το σπαθί που δίνει ζωή ή το σπαθί που αφαιρεί την ζωή, διαλέγεις και παίρνεις. Αν με ό,τι κρατάει το χέρι σου θα πορευτείς στην ζωή και με τούτο υπέρ αυτής θα δουλέψεις εσύ ή υπέρ εαυτού – αναλογίσου λοιπόν, μέτρα και πράξε. ("The rest is the mess that you leave behind" λέει ο πανέμορφη Νταϊάν Βενόρα στο ΗΕΑΤ κι έχει η γυναικάρα απόλυτο δίκιο.)