(Γιάννης Σπάθας: ο Τάσος Χαλκιάς με την Fender)

Τούς - για συντομία και ευκολία - SOCRATES άκουσα για πρώτη φορά το 1971! Με τ' αυτιά μπουκωμένα από Keef Hartley Band και Led Zeppelin, Beatles και Rolling Stones φυσικά, Elvis Presley και Eric Clapton κυρίως τράκαρα κυριολεκτικά πάνω στο νταμαρίσιο κεντίδι τού Σπάθα, στο κακόφωνο μπάσσο τού Τουρκογιώργη, στο υπόκωφο μπητ τού Μπουκουβάλα. Τότε, τις πρώτες εκείνες φορές, μού είχανε ακουστεί ως «μεταλλάδες» – πολύ πριν την σύλληψη καν τού όρου – αργότερα όμως ο ήχος έστρωσε: μπήκε ο μέγας και «θεσμικός» Τρανταλίδης στα τύμπανα, έκανε και το πέρασμά του ο άλλος μέγιστος Κώστας Δουκάκης και τότε οι Socrates drank the conium(!!!) κάναν το RODEO, το HOBBY και το ΚΥΤΤΑΡΟ ναούς τής πρώτης ελληνικής ροκ.

Ένα θα πω: τελειώναμε το φροντιστήριο Παρασκευές στις 10 το βράδυ και κυριολεκτικά τρέχαμε στα λογής «υπόγεια» να πιάσουμε «πρώτο τραπέζι» σεμνά-ταπεινά, για να ακούσουμε double-feature... ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟ και SOCRATES!! Με ένα βερμούτ και κόλα μέναμε με το στόμα ορθάνοιχτο απ' τα μακρυμάλλικα ινδάλματά μας, παρακολουθώντας τον Γιάννη να παίζει ζωντανά με έναν τρόπο που μόνο από βινύλιο εισαγωγής μπορούσαμε να φανταστούμε. Κλείναμε τα αυτιά μας ερμητικά στα απαράδεκτα φωνητικά τού Αντώνη κι ακουμπάγαμε στα κρουστά τού Γιώργου για να αντιληφθούμε και να χωνέψουμε τούς ήχους εκείνους που μέναν κάνα σαββατοκύριακο-τουλάχιστον μέσα μας...

Όσο κι αν ο ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ήταν πιο «πλήρες» συγκρότημα για την δική μου προτίμηση – καλύπτοντας μεγαλύτερο φάσμα ροκ μουσικής και αναδεικνύοντας περισσότερα όργανα – οι SOCRATES έσβηναν οτιδήποτε άλλο μπροστά τους και τ' άφηναν πίσω τους, μόνον και χάρις στην κιθάρα τού Σπάθα. (Σημειώστε: την Stratocaster την έπαιξαν ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ελάχιστοι, π.χ. Hendrix, Knopfler.) Όταν μάλιστα ο γείτων-Ηπείρου Γιάννης ξεκινούσε το πεφημισμένο "Mountains", τότε ησυχία νεκροταφείου έπεφτε στο κλαμπάκι, η Χούντα κυβερνούσε αλλού, η καταπιεσμένη νιότη ανάσαινε, η σεξουαλική πείνα δεν μας ένοιαζε, αιμοδοσία και νεφροκάθαρση επιτόπου μάς προσέφερε ο σεμνός και γλυκός αυτός Καλλιτέχνης.

---

Οι SOCRATES δεν κάναν «διεθνή» καρριέρα γιατί δεν θέλανε. Οι ίδιοι. Δεν γούσταραν ν' αφήσουν τις ευκολίες και το σπιτάκι τους, να πετάξουνε τον άφωνο «Τούρκο» και ν' αποκτήσουνε μάνατζερ, να τσακωθούν με δισκογραφικές και στην πρέζα να πέσουν. Έτσι ο Αντώνης το σχήμα κυβέρναγε και το έθαψε κυριολεκτικά (μέχρι να τον ξεφτιλίσει το εγκεφαλικό), ο Σπάθας κατάντησε να παίζει... μπαγλαμά στον... Μαρκόπουλο (αυτοϋποτιμώμενος μετά με... Βιτάλη και Λέκκα), μόνον ο Γιώργος λαμπρή και συναπτή καρριέρα έκανε ανοιγόμενος στην jazz όπου μεγαλούργησε. Οι λοιποί μουσικοί που στο γκρουπ πέρασαν-παίξανε, τα λοιπά όργανα-φωνητικά που προστέθηκαν, οι ελάχιστοι δίσκοι που κυκλοφόρησαν-μείνανε, κραυγάζουν μαρτυρικά γιατί η Ελλάδα «προώρισται» όχι μόνον να ψοφήσει, μα να ξεφτιλιστεί κιόλας. Από μέσα. Απ' τους κατοίκους και ψηφοφόρους της, νέους και γέρους της, εχθρούς της και φίλους.

Τούς είδα και τούς άκουσα, για τελευταία φορά, στον Λυκαβηττό το καλοκαίρι τού 1999. (Καμμιά σχέση.) Πιτσιρίκια χτυπιόσαντε λες και κολλάγαν ροκιάς ένσημα, η γενιά μου είχε ήδη σαρανταρίσει-πουρέψει, ο Γιάννης όμως ακλόνητος αγέραστος και λαμπρός, ο Αντώνης πριζωμένος-φωνακλάς-χαμογελαστός, ο Γιώργος σιωπηλός-ρυθμικός και ογκώδης. (Ίδια σχέση.) Ο Χώρος ήταν παντελώς ακατάλληλος, ο Χρόνος ήταν πανηγυρικά περασμένος και η Τέχνη έρραινε το αθηναϊκό πόπολο με ήχους ήδη-τριακονταετίας. Και όταν ξεκίνησε ο Σπάθας το "Mountains", εγώ και καναδυό άλλες ψυχές, βουρκώσαμε μέσα-έξω. (Όπως αρμόζει στα μνημόσυνα, καθώς το κλάμα ταιριάζει αποκλειστικά στις κηδείες.)

Με τον Τρανταλίδη έχω χαθεί, ο Τουρκογιώργης φυτοζωεί κι ο Σπάθας έχει πεθάνει. Η ηλεκτρική κατεβασιά όμως τού Γιάννη παραμένει όλο καυτερή δροσιά, η βραχνή στριγκλιά τού Αντώνη παραμένει όλο δροσερή πυρκαγιά και η βροντερή μποτιά τού Γιώργου μάς κρατάει ακόμα. Απολαύστε λοιπόν φίλοι μου ανεύθυνα σήμερα, αυτό που τόσο υπεύθυνα ακούγαμε τότε...